Een Zen-leerling vraagt aan zijn leraar:
‘Hoe komt het dat de Westerse mens zo moe is?
Komt het omdat ze meer werken dan wij?
Omdat ze een moeilijker leven hebben dan wij?
Omdat ze het minder goed hebben dan wij?’
‘Neen’, zegt de meester, ‘ze hebben het niet moeilijker, niet minder goed, moeten niet harder of meer werken, moeten niet meer nadenken.
Je weet toch, dat het leven van elke dag bestaat uit : eten, slapen, werken, rusten en nadenken?
Welnu, de Westerse mens is zo moe omdat als hij werkt, hij denkt aan rusten. Als hij eet, hij denkt aan werken. Als hij rust, hij niet kan stoppen met nadenken. Zelfs als hij moet slapen, ligt hij wakker door na te denken over het werken en is dan niet uitgerust, zodat hij niet kan eten, etc…’
Bron : onbekend
Moraal van het verhaal :
We verliezen geen energie wanneer we onze aandacht houden bij wat we op dit moment aan het doen zijn. Herken je dat? Heel vaak zijn we in het nu bezig met het verleden of de toekomst. Leven in het NU kunnen we leren via meditatie, yoga, mindfulness en ontspanning.
Wil jij ook meer ontspannen door het leven gaan? Wil je dichter bij jezelf zijn en jezelf ont-moeten?
Soms valt het niet mee, aandacht houden bij wat je doet. Je mind reageert op alles wat hij niet kent en vraagt daarvoor je aandacht. Niet om jou te pesten, maar omdat het je veiligheidsmechanisme is. De mind wil ons continu behoeden voor gevaren. Toen we 10.000 jaar geleden ontspannen tegen een boom leunden en lekker zaten te suffen, zou het mooi vervelend zijn als we werden beslopen door een leeuw. De mind leerde ons eerst goed rond te kijken voordat we uitrusten onder die boom.
Labelen tegen stress-reactie
Dat waarschuwen doet de mind vanuit zjin ervaringstoolbox zoals ik het maar even noem: als je een geluid voor het eerst hoort, gaat je mind uitzoeken wat het is. Het wordt gelabeld als ´gevaarlijk´ of ´ongevaarlijk´ en opgeslagen als herinnering. Voorbeeld: ik woon in een oud huis, en de vloeren kraken en de deuren piepen. Dat laat ik graag zo. Want; als ik lekker op de bank zit te suffen, hoor ik precies wie er door de gang loopt en waar hij naartoe gaat. Ik herken de voetstap en het patroon van mijn huisgenoten. Als we een logee hebben, ben ik op slag wakker omdat de vloer anders kraakt, en de deur anders piept. Ik vertel mezelf graag dat ik dit ook direct opmerk als er een inbreker in mijn huis zou rondlopen.
Nog een voorbeeld van hoe de mind werkt en hoe alert de mind is als er iets onbekend is: de heenweg naar een onbekende bestemming lijkt vaak langer dan de terugweg. Hoe dat komt? Op de heenweg is alles nieuw, op de terugweg heeft de mind herkenningspunten en hoeft ie niet de hele tijd waakzaam te zijn.
Als je een burnout hebt, komt alles veel voller binnen. Door voortdurende stress reageren we impulsiever, worden we sneller boos en kortaf en ons waarschuwingssysteem maakt overuren over wat er allemaal mis kan gaan. Je mind lijjt niet “uit” te kunnen of willen. Maar de mind probeert ons te beschermen tegen onze toegenomen gevoeligheid in een burnout – en daarmee wordt het alleen maar erger.
Als we ons gestresst voelen reageren we met onze evolutionair vastgelegde overlevingspatronen. Deze overlevingspatronen zijn automatisch en snel, en volgen een verkorte route in ons brein. De reactie wordt gegeven door de hersenstam, verantwoordelijk voor onze ´fight/flight/freeze´ reactie. De korte route in onze hersenen betrekt onze frontale cortex er niet bij. De frontale cortex helpt bij het hebben van aandacht, organiseren,
plannen, en dingen zien vanuit verschillende perspectieven.
Om de prefrontale cortex weer te betrekken en niet langer vanuit onze fight/flight/freeze te reageren, helpt het om je aandacht te trainen en de cirkel van stress en stressreacties te doorbreken. Het helpt je meer empatisch te zijn richting jezelf en anderen. Je maakt gebruik van de langzamere route in ons brein, je kan dan kiezen om op een andere manier te reageren in plaats van impulsief te reageren.
De route via de frontale cortex is vaak geblokkeerd als je een burnout hebt. Het zal jou ook al eens gebeurd zijn dat je soms nog geen dag vooruit kan kijken. Alles komt extra schel en rauw binnen en je reageert alleen maar primair. Je staat dan in de overlevingsstand, met je zenuwen tot het uiterste gespannen.
Regelmatig echte aandacht aan jezelf geven helpt ook om bewust te worden van negatieve reacties die voortkomen uit moeilijke ervaringen. Het helpt je bewust te worden van je gedachten en de emoties die als reactie op je gedachten ontstaan.
Maar hoe dan?
Nu we weten hoe de mind werkt, kan je niet plotseling de hele dag bewust gaan zitten zijn. Daar word je stapelgek van. Maar om die frontale cortex weer eens te betrekken, begin eens met het volgende.
- even ademhalen voordat je iemand antwoord geeft. Misschien zelfs wel twee keer.
- zeggen ‘daar kom ik nog op terug’ als iemand jou om hulp vraagt.
- stressoren uitschakelen; het geluid van je what’s app en je email op je mobiele telefoon op stil zetten.
- laat een lastige what’s app of een email eens een dag liggen voordat je antwoord geeft.
- doe eens even niets. Hoeft maar tien minuten te zijn. Ga eens even zitten suffen voor het raam.
Heb je nog wat meer tijd om je prefrontale cortex te betrekken? Neem dan eens tijd voor de volgende dingen.
- geniet bewust van kleine dingen. Een bloemetje, een kopje thee, de geur van vers brood, mooie muziek.
- als je je gedurende de dag verplaatst, fluister dan eens een paar keer ‘ik loop, ik loop, ik loop’.
- als je merkt dat je gedachten malen, fluister dan een paar keer ‘er is denken’. Zo neem je een beetje afstand en kan je makkelijker observeren.
- als je een emotie voelt, neem de tijd om hem écht te voelen. Zo hoeft hij je niet te ‘stalken’. Laat de emotie omhoog komen, voel hoe hij zich manifesteert in je lichaam, en benoem de emotie. De emotie heet dan angst, woede, onzekerheid, ontroering of vreugde en de informatie komt via de frontale cortex waardoor het wordt opgeslagen in je brein als iets bekends, iets wat niet-gevaarlijk is. De volgende keer dat de situatie zich voordoet, reageert je lichaam automatisch veel relaxter.
- als het je gelukt is om de emotie te voelen, kijk dan of je de aanleiding van de emotie kan terughalen. Dat is of een gebeurtenis of een gedachte. Denk die gedachte dan eens helemaal uit, van voor naar achter. Neem helemaal de tijd om hem uit te pluizen. Dan hoeft ie niet meer terug te keren.
Meditatie, yoga, mindfulness en ontspanning zorgen er allemaal voor dat je reactietijd langer wordt, en dat je tijd hebt om echte aandacht te geven.
Als je merkt dat dit werkt, zal je behoefte om aandacht te geven of te mediteren groter worden. Dat is een goed teken.
Je hoeft niet tien minuten op een stoel te gaan zitten om ´goed´ te mediteren. Als je aan het wandelen bent, en een emotie dient zich aan, sta dan even stil (niet midden op een zebrapad natuurlijk). Na een halve of hele minuut ben je namelijk wel weer klaar met die emotie, en kan je weer verder wandelen. Maar dan bevrijd van een lastige emotie!
Liefs Margriet
